Poezja migowa


O poezji słów kilka…

Język migowy jest najważniejszym  elementem kultury i życia codziennego osób głuchych.

Każdy język jest na swój sposób charakterystyczny, inny i piękny. Jest niematerialnym dziedzictwem kulturowym określonych grup ludzi. Jednym ze sposobów wyrażenia piękna danego języka jest poezja.

W języku migowym poezja ma zupełnie inny charakter.

W Polsce słowo „poezja” kojarzy się z wierszami czy utworem lirycznym. W wielu przypadkach polskich utworów znajdujemy rymy (dokładne lub niedokładne), ale są także „wiersze białe” – bez rymów, zachowujące jednak estetykę i piękno tego języka. Jak bardzo się różni polska poezja od poezji migowej?

Wyobraźmy sobie, że tłumaczymy wiersz w języku polskim na język migowy. Jeśli jest to wiersz rymowany, to w tym momencie on je traci. To zupełnie tak samo, jakbyśmy wiersze z języka angielskiego tłumaczyli dosłownie na język polski, nie szukając rymów. Jeśli byśmy chcieli zachować rym, to pojawia się kolejny problem – język migowy nie jest językiem fonicznym, więc niemożliwym jest szukać brzmiących tak samo (lub podobnie) końcówek słów. A co z pięknem i estetyką języka? Czy można go „przekazać” w języku migowym?

Jest to sprawa dyskusyjna, ponieważ słowo „piękno” czy „estetyka” jest subiektywne. To, co wydaje się być piękne i wartościowe dla jednej grupy kulturowej, niekoniecznie wzbudzi zachwyt w drugiej. Poezja jest wytworem w danym języku, a więc niosący konkretne cechy i wartości danego języka. Polski język migowy jest językiem wizualno-przestrzennym, co go odróżnia od języka fonicznego czy pisanego. Zatem nietrudno się domyśleć, że zasady w poezji migowej mogą się różnić od powszechnie rozumianej polskiej poezji.

 

Zatem jak wyglądają zasady i „rymy” w poezji migowej? 

Poezja migowa – zasady

Na zamiganie danego znaku składają się bardzo istotne elementy takie jak:

  • kształt dłoni,
  • położenie jej w przestrzeni (czy znajduje się przy ustach, na ramieniu, czy nad głową itd.),
  • ruch, jaki wykonujemy ową dłonią,
  • mimika, ekspresja ciała,
  • ruch głową czy tułowiem.

Jak nietrudno się domyśleć, również znaki języka migowego mogą być do siebie podobne, w zależności na którym aspekcie się skupimy. W poezji migowej rozwijającej się w Polsce najważniejszy staje się kształt dłoni.

Dla przykładu:

Dla litery „i”  mamy podobne znaki takie jak: „żółty”, „telefon”, „dziecko”, „krzesło”, „wagary” i wiele innych znaków. Oczywiście te znaki odróżnia ruch oraz położenie dłoni. Ich cechą wspólną jest kształt dłoni – charakterystycznego dla „i” w alfabecie palcowym.

Co za tym idzie, głuchy poeta musi zaplanować swój „wiersz”, tak by wszystkie słowa, które się w nim znajdują, miały ten sam kształt dłoni. Jest to dużo trudniejsze w porównaniu do układania wierszu w języku polskim, ponieważ w wierszu staramy się zachować rym jedynie na końcu wersu, a w poezji migowej – każde słowo musi mieć wybrany kształt.

Niemniej dzięki wyrazistej mimice, wymownemu układu ciała a także kreowaniu nowych, łatwych do skojarzeń symboli zbliżonych do danego znaku znacznie upraszcza sytuację. Ci, którzy znają migowy, i oglądają poezję migową mogą odnieść wrażenie, że się pojawiają nowe znaki, będące bardzo podobne do pierwotnych (np. wskazanie na kogoś małym palcem). W poezji migowej jest to dopuszczalną regułą.

Nie oznacza to, że zawsze przez cały czas zachowujemy jeden kształt dłoni. Istnieją różne odmiany poezji migowej.

Prezentujemy Państwu poezję migową:

  • na podstawie wybranego kształtu dłoni (zachowaną przez cały czas), zwana POEZJĄ KSZTAŁTU,
  • na podstawie całego alfabetu (kształt dłoni zmienia się według sekwencji od A do Z), zwana POEZJĄ ABC,
  • na podstawie wybranych liter alfabetu, w odpowiedniej kolejności, tak że „literuje się” czyjeś imię i/lub nazwisko (przeważnie autora) – POEZJA IMIENNA,
  • na podstawie liczebników (kształt dłoni zmienia się względem liczebników, np. od 1 do 10) – POEZJA LICZBOWĄ,
  • na podstawie innej sekwencji znaków (np. miesiące, dni tygodnia).

Utwory poezji migowej znajdziecie w zakładce po lewej – w spisie treści.



Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego


Bądź na bieżąco wraz z publikowanymi treściami na temat projektu – przegląd artykułów:

Spotkanie z autorem w ramach projektu „Magia poezji migowej”

Zakładka „Poezja migowa” jest już gotowa! Publikujemy nagranie jednego ze spotkań z autorem w ramach „Magia poezji migowej” w świeżo wyremontowanej świetlicy. Na spotkaniu uczestnicy mogli się bliżej przyjrzeć poezji migowej, zadać pytania autorowi, a nawet samemu spróbować stworzyć swoją poezję.  Utwory poezji migowej znajdziecie w zakładce po lewej. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i […]

Kolejne spotkanie z autorem – data

  Znamy już kolejny termin spotkania z autorem poezji – Adamem Stoyanov! Zapraszamy 23.11.2017 r. o godz. 16:30 zarówno słyszących jak i głuchych na spotkanie, które się odbędzie w wyremontowanej świetlicy PZG Oddziału Mazowieckiego, na ul. Białostocka 4 (I piętro). Adam Stoyanov – laureat wielu nagród, m.in. I miejsca (oraz nagrody publiczności) na Festiwalu Poezji […]

Zakładka „Poezja migowa” już w ponad połowie ukończona!

Z radością pragniemy Was poinformować, że zakładka „Poezja migowa” jest w ponad połowie skończona! Filmiki z poezją są na bieżąco publikowane. Do końca listopada cała zakładka będzie zrobiona. Nie oznacza to, że nie można teraz wejść i obejrzeć filmiki – aktualnie mamy umieszczonych ok. 14 utworów poezji migowej.   Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i […]

Cykl spotkań z artystą

Serdecznie zapraszamy na cykl spotkań z artystą – Adamem Stoyanov!   Adam Stoyanov – laureat wielu nagród, m.in. I miejsca (oraz nagrody publiczności) na Festiwalu Poezji Miganej w Krakowie – jest osobą całkowicie głuchą, której pasją jest aktorstwo, teatr i poezja migowa. Na spotkaniu opowie on o poezji migowej oraz o tym, czym się różni […]

Już niedługo – zakładka „Poezja migowa”!

Czym jest poezja migowa? Jakie są jej założenia? Jak wygląda? Na te i inne pytania poznacie odpowiedź dzięki nowej zakładce założonej na naszej stronie już wkrótce!   O postępach w pracy będziemy Was na bieżąco informować. We wrześniu i w październiku zorganizujemy także cykl spotkań z artystą – Adamem Stoyanov. Dodatkowo informujemy, że jeszcze nie znamy […]